Tác Động Môi Trường Của Hoạt Động Khoan Giếng Là Gì?
Nói đến khoan giếng là nói đến việc “chọc thủng” lớp vỏ Trái Đất, và chắc chắn sẽ có những hậu quả môi trường đi kèm. Chúng tôi thường ví von rằng: “Khoan giếng giống như phẫu thuật cho Trái Đất, nếu không cẩn thận sẽ để lại sẹo khó lành.”
Hoạt động khoan giếng bao gồm việc sử dụng các thiết bị cơ học để đào sâu vào lòng đất nhằm thăm dò địa chất, khai thác nước ngầm, dầu khí hoặc khảo sát địa chất công trình. Quá trình này có thể gây ra nhiều tác động đến môi trường tự nhiên, từ ô nhiễm nguồn nước đến biến đổi cấu trúc địa chất.
Các Tác Động Tiêu Cực Của Hoạt Động Khoan Giếng Đến Môi Trường
Ô Nhiễm Nguồn Nước
Ô nhiễm nguồn nước là một trong những tác động nghiêm trọng nhất của hoạt động khoan giếng. Chúng tôi từng chứng kiến một dự án ở Bắc Ninh, nơi nước giếng của người dân quanh khu vực khoan bỗng nhiên có mùi kim loại nặng sau một tuần thi công.
Ô Nhiễm Nước Mặt
Nước mặt dễ bị ảnh hưởng do các hoạt động trên công trường khoan. Dung dịch khoan, dầu nhớt từ máy móc, nước thải sinh hoạt của công nhân có thể chảy tràn và làm ô nhiễm ao hồ, sông suối xung quanh.
Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, nồng độ kim loại nặng trong nước mặt tại các khu vực có hoạt động khoan giếng thường cao hơn 30-50% so với tiêu chuẩn cho phép.
Ô Nhiễm Nước Ngầm
Đây là vấn đề nghiêm trọng hơn vì nước ngầm một khi bị ô nhiễm thì rất khó xử lý. Quá trình khoan có thể tạo ra các kênh cho chất ô nhiễm từ bề mặt thấm xuống các tầng nước ngầm.
Rò Rỉ Dầu Và Hóa Chất
Các loại dầu nhớt, dung dịch khoan và hóa chất sử dụng trong quá trình khoan có thể rò rỉ xuống đất. Một vụ rò rỉ nhỏ với lượng 5-10 lít dung dịch khoan có thể ô nhiễm đến 1000m² đất và nước ngầm.
Chúng tôi có câu nói vui trong ngành: “Một giọt dầu hôm nay, một vũng nước ô nhiễm ngày mai!”
Ô Nhiễm Đất
Thay Đổi Cấu Trúc Đất
Hoạt động khoan làm thay đổi cấu trúc vật lý và thành phần hóa học của đất. Quá trình này có thể làm mất khả năng giữ nước và dinh dưỡng của đất, khiến đất trở nên cằn cỗi.
Tại một dự án ở Quảng Ninh, sau khi hoàn thành việc khoan thăm dò, chúng tôi phát hiện pH đất khu vực xung quanh giếng khoan đã thay đổi từ 6.5 xuống 5.8, ảnh hưởng đáng kể đến khả năng canh tác.
Xói Mòn Và Sạt Lở Đất
Công tác chuẩn bị mặt bằng và đào đất để khoan giếng có thể làm tăng nguy cơ xói mòn và sạt lở. Điều này đặc biệt nghiêm trọng ở các khu vực đồi núi hoặc có mưa nhiều.
Năm 2019, một vụ sạt lở đất đã xảy ra tại huyện Ba Vì sau một đợt mưa lớn tại khu vực đang tiến hành khoan khảo sát địa chất. Nguyên nhân được xác định là do việc san ủi mặt bằng không đúng kỹ thuật.
Ô Nhiễm Không Khí
Khí Thải Từ Máy Móc
Máy khoan và các thiết bị phụ trợ thường sử dụng nhiên liệu diesel, thải ra các khí như CO2, NOx, SOx. Một máy khoan công suất trung bình tiêu thụ khoảng 80-100 lít diesel mỗi ngày, thải ra môi trường lượng khí tương đương với 10 xe ô tô cùng hoạt động.
Bụi Và Tiếng Ồn
Bụi phát sinh từ quá trình khoan và vận chuyển vật liệu có thể gây ô nhiễm không khí cục bộ. Tiếng ồn từ máy khoan thường dao động từ 85-95dB, vượt ngưỡng an toàn cho sức khỏe con người là 70dB.
Chúng tôi từng nhận được phản ánh của người dân sống cách công trường khoan 200m vẫn bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn và bụi, đặc biệt vào những ngày gió mạnh.
Tác Động Đến Hệ Sinh Thái
Ảnh Hưởng Đến Động Thực Vật
Hoạt động khoan giếng làm thay đổi môi trường sống của nhiều loài. Việc phá bỏ thảm thực vật để làm đường vào và bãi khoan đã hủy hoại nơi sinh sống của nhiều loài động vật.
Một nghiên cứu của Viện Sinh thái học miền Nam cho thấy mật độ chim và thú nhỏ giảm đến 60% trong phạm vi 500m quanh khu vực có hoạt động khoan giếng.
Mất Đa Dạng Sinh Học
Khi môi trường sống bị phá hủy hoặc ô nhiễm, nhiều loài sinh vật không thể thích nghi sẽ dần biến mất. Đây là tác động dài hạn, khó phục hồi nhất của hoạt động khoan giếng.
Biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường khi khoan
Các Biện Pháp Giảm Thiểu Tác Động Môi Trường Của Hoạt Động Khoan Giếng
May mắn thay, tất cả những tác động tiêu cực trên đều có thể giảm thiểu đáng kể với công nghệ và quy trình phù hợp. Như chúng tôi vẫn nói: “Khoan giếng không phải là vấn đề, khoan không đúng cách mới là vấn đề!”
Lựa Chọn Công Nghệ Khoan Thân Thiện Với Môi Trường
Công nghệ khoan hiện đại như khoan định hướng, khoan cân bằng áp suất giúp giảm lượng dung dịch khoan và hạn chế ô nhiễm. Công nghệ khoan cọc nhồi thân thiện với môi trường có thể giảm đến 70% lượng chất thải so với phương pháp truyền thống.
Tại LHKS, chúng tôi đã đầu tư vào hệ thống khoan với động cơ điện thay vì diesel, giảm 60% lượng khí thải và 40% tiếng ồn. Đây là xu hướng mà nhiều công ty tiên phong đang áp dụng.
Xử Lý Nước Thải Và Chất Thải Rắn
Áp dụng hệ thống tuần hoàn và xử lý dung dịch khoan khép kín giúp giảm thiểu nước thải ra môi trường. Tại các công trình của chúng tôi, dung dịch khoan luôn được thu gom vào các bể lắng để tái sử dụng, giảm đến 80% lượng nước thải.
Chất thải rắn như mùn khoan cần được xử lý đúng quy định. Một số loại mùn khoan có thể tái sử dụng làm vật liệu san lấp sau khi được xử lý phù hợp.
Kiểm Soát Khí Thải Và Tiếng Ồn
Sử Dụng Thiết Bị Giảm Thanh
Lắp đặt ống giảm thanh cho máy khoan và thiết bị phụ trợ có thể giảm tiếng ồn đến 15-20dB. Ngoài ra, việc xây dựng các rào chắn âm tạm thời xung quanh khu vực khoan cũng rất hiệu quả.
Tại một công trình ở khu dân cư đông đúc tại Hà Nội, chúng tôi đã sử dụng rào chắn âm cao 3m, giúp giảm tiếng ồn từ 92dB xuống còn 65dB tại khu vực cách công trường 30m.
Lắp Đặt Hệ Thống Lọc Khí
Hệ thống lọc khí thải cho máy phát điện và máy nén khí giúp giảm đáng kể lượng khí độc hại. Việc chuyển sang sử dụng nhiên liệu sạch hơn như LPG thay cho diesel cũng là một giải pháp hiệu quả.
Phục Hồi Môi Trường Sau Khi Khoan
Trồng Cây Xanh
Việc trồng cây xanh không chỉ giúp cải thiện cảnh quan mà còn góp phần phục hồi hệ sinh thái và chống xói mòn đất. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, mỗi hecta đất sau khoan cần ít nhất 400-500 cây để phục hồi môi trường hiệu quả.
Tại một dự án ở Phú Thọ, sau khi hoàn thành công tác khoan khảo sát, chúng tôi đã phối hợp với địa phương trồng 1000 cây keo tai tượng quanh khu vực, tạo thành một vành đai xanh bảo vệ môi trường.
Khôi Phục Địa Hình
Hoàn thổ và khôi phục địa hình là công đoạn bắt buộc sau khi kết thúc công tác khoan. Việc này bao gồm lấp các hố khoan, san gạt mặt bằng và tái tạo lớp đất mặt để có thể canh tác hoặc xây dựng.
Tại Công ty Cổ phần LHKS, chúng tôi tuân thủ nguyên tắc “khoan đến đâu, hoàn thổ đến đó” để giảm thiểu thời gian đất bị xáo trộn.
Luật Và Quy Định Về Bảo Vệ Môi Trường Trong Hoạt Động Khoan Giếng
Quy định pháp luật về bảo vệ môi trường trong hoạt động khoan ngày càng chặt chẽ. Chúng tôi thường nói vui: “Làm sai một lần, nộp phạt cả năm!”
Các Quy Định Hiện Hành
Tại Việt Nam, hoạt động khoan giếng chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản pháp luật:
- Luật Bảo vệ Môi trường 2020
- Nghị định 08/2022/NĐ-CP về chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường
- Thông tư 02/2022/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường
- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 40:2011/BTNMT về nước thải công nghiệp
Các quy định này yêu cầu mọi dự án khoan giếng phải có đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hoặc kế hoạch bảo vệ môi trường được phê duyệt trước khi triển khai.
Trách Nhiệm Của Doanh Nghiệp
Doanh nghiệp thực hiện khoan giếng có trách nhiệm:
- Thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường đã cam kết
- Xây dựng và vận hành hệ thống xử lý chất thải đạt chuẩn
- Thực hiện quan trắc môi trường định kỳ
- Bồi thường thiệt hại nếu gây ô nhiễm môi trường
Tại LHKS, chúng tôi luôn đi đầu trong việc tuân thủ và thậm chí vượt tiêu chuẩn bảo vệ môi trường quy định. Đây không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là cam kết đạo đức của chúng tôi.
Câu Hỏi Thường Gặp Về Tác Động Môi Trường Của Khoan Giếng
Làm Thế Nào Để Đánh Giá Tác Động Môi Trường Của Một Dự Án Khoan Giếng?
Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là công cụ chính để xác định và dự báo các tác động. Quá trình này bao gồm:
- Khảo sát hiện trạng môi trường khu vực dự án
- Dự báo các tác động có thể xảy ra trong quá trình khoan
- Đề xuất các biện pháp giảm thiểu tác động
- Xây dựng chương trình quan trắc và giám sát môi trường
Tại LHKS, chúng tôi có đội ngũ chuyên gia tư vấn lập báo cáo ĐTM với kinh nghiệm trên 500 dự án khoan khác nhau.
Ai Chịu Trách Nhiệm Giám Sát Việc Bảo Vệ Môi Trường Trong Quá Trình Khoan Giếng?
Trách nhiệm giám sát bảo vệ môi trường được phân công như sau:
- Chủ đầu tư: Chịu trách nhiệm chính về tuân thủ cam kết bảo vệ môi trường
- Đơn vị thi công: Thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác động trong quá trình khoan
- Cơ quan quản lý nhà nước: Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện
- Cộng đồng dân cư: Có quyền giám sát và phản ánh vi phạm
Chúng tôi khuyến nghị mỗi dự án nên có ít nhất một cán bộ chuyên trách về môi trường làm việc toàn thời gian tại công trường.
Có Thể Xử Lý Triệt Để Ô Nhiễm Nước Ngầm Sau Khi Đã Xảy Ra Không?
Việc xử lý ô nhiễm nước ngầm là vô cùng khó khăn và tốn kém. Có một câu nói trong ngành: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh, phòng ô nhiễm nước ngầm còn quan trọng gấp trăm lần!”
Các phương pháp xử lý bao gồm:
- Bơm và xử lý: Bơm nước ô nhiễm lên và xử lý trên mặt đất
- Xử lý tại chỗ: Bơm các chất xử lý xuống tầng nước ngầm
- Tường chắn và phân hủy sinh học: Ngăn chặn và phân hủy chất ô nhiễm
Tuy nhiên, hiệu quả thường không cao và chi phí rất lớn. Ví dụ, một vụ ô nhiễm nước ngầm do rò rỉ dầu tại Đồng Nai đã tiêu tốn hơn 10 tỷ đồng cho việc xử lý nhưng chỉ phục hồi được khoảng 70% chất lượng nước ban đầu.
